O Apalpador non é ningún invento desta asociación cultural senón a recuperación deste personaxe mítico do nadal galego. O ámbito xeográfico no que se recollen os seus testemuños orais é a zona da alta montaña luguesa, terras de Lóuzara, o Caurel e o Cebreiro. Porén, a presenza da lenda podería tamén abranguer Quiroga e os Ancares.
O Apalpador, apalpabarrigas ou pandigueiro nomes polos cales tamén é coñecido vive nas devesas adicado a facer carbón e caracterízase fisicamente polo seu grande tamaño, viste boina e traxe esfarrapado e con remendos, fuma en pipa e aliméntase con bagas salvaxes e os porcos que caza no monte. No nadal baixa da súa escura morada para ir visitar os nenos e nenas galegase chega cando estes están durmidos, apálpalles a barriga para ver se están fartos ou se teñen fame. Se están cheos dilles “Así, así esteas todo o ano” e deixalles unha presa de castañas, se pola contra están famentos, fica calado e deixalle tamén unha manchea de castañas.
Mais os tempos mudaron e o noso Apalpador non pode ficar atrás por iso tamén pode facer agasallos, mais a diferenza doutras figuras do nadal son fabricados por el mesmo ou reciclados doutros nenos, fomentando valores como a solidariedade e a xenerosidade entre os máis novos.